Complex trauma en de effecten ervan op de ontwikkeling van kinderen

Wat is een complex vroegkinderlijk trauma?

Gevraagd door: Tijmen Aktaş  |  Laatste update: 16 juli 2025
Score: 4.1/5 (68 stemmen)

Complex trauma ontstaat door herhaalde en langdurige traumatische ervaringen, vaak in de kindertijd. Dit wordt dan ook wel ontwikkelingstrauma of vroegkinderlijk trauma genoemd. Complex trauma is vaak relationeel van aard, het ontstaat in relatie met een ander(en).

Wat is complex vroegkinderlijk trauma?

Wat houdt Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering (VCT) in? Onder Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering wordt verstaan: de schadelijke psychische, biologische en sociale gevolgen van (een combinatie van) stressvolle en potentieel traumatische gebeurtenissen tijdens de kinderjaren.

Wat valt onder complex trauma?

Complex trauma ontstaat wanneer een kind herhaaldelijk wordt blootgesteld aan onveilige of pijnlijke ervaringen binnen zijn directe zorgomgeving. Het gaat niet om één schokkende gebeurtenis, maar om een opeenstapeling van momenten waarin het kind basisbehoeften als veiligheid, liefde en erkenning mist.

Wat is complex trauma bij kinderen?

Complex trauma (type III) is een specifieke vorm van chronisch trauma. Dat komt voor als er verschillende traumatische gebeurtenissen zijn geweest die zijn begonnen toen een kind nog heel jong was en die veroorzaakt werden door volwassenen die voor het kind zouden moeten zorgen en het zouden moeten beschermen.

Wat zijn de kenmerken van vroegkinderlijk trauma?

Kenmerken. Er is sprake van vroegkinderlijk trauma als de gebeurtenissen lang hebben aangehouden, deze binnen de interpersoonlijke context plaatsvonden, repetitief waren en een negatieve invloed hadden op de normale ontwikkeling.

37 gerelateerde vragen gevonden

Welke leeftijd vroegkinderlijk trauma?

Wanneer complex trauma al in de kindertijd ontstaat, noemen we dit ook wel ontwikkelingstrauma of vroegkinderlijk trauma. Dit verwijst meestal specifiek naar de leeftijd tussen 0 en 10 jaar waarin je als kind als mens nog heel erg in ontwikkeling bent.

Wat zijn de symptomen van complexe PTSS?

Je ervaart bij complexe PTSS klachten die horen bij PTSS, maar daar komen ook klachten bij op het gebied van:
  • zelfbeeld - een negatief zelfbeeld.
  • relaties met anderen - hechtingsproblemen.
  • het bewustzijn - problemen met aandacht, concentratie en geheugen.
  • emotieregulatie - emoties niet goed herkennen, toelaten of uiten.

Hoe behandel je complex trauma?

De behandeling van (Complexe) PTSS wordt aangeboden vanuit het drie fasen model. Het ontwikkelen van vaardigheden in het omgaan met klachten en het versterken van veerkracht. Aanpak van het trauma met een specifieke traumaverwerkingsmethode. Herstel van functioneren in de maatschappij, zodat je zelfstandig verder kunt.

Hoe weet je of een kind een trauma heeft?

Symptomen die bij peuters en kleuters op trauma kunnen wijzen zijn:
  • Slecht eten.
  • Onrustig slapen.
  • Veel huilen.
  • Heel aanhankelijk, of juist in zichzelf gekeerd.
  • Bang om alleen gelaten te worden.
  • Agressief gedrag, dingen zomaar kapot maken.
  • Lichamelijke klachten zonder lichamelijke oorzaak.

Wat triggert trauma?

Lichamelijk ervaringen zoals misselijkheid, versnelde hartslag of pijn. Zintuiglijke ervaringen zoals geuren, smaak, geluid, aangeraakt worden, bepaalde beelden zien. Bepaalde gedachten als: 'ik kan het niet aan', 'ze willen mij niet'; gedachten die van alles kunnen aanwakkeren. Herinneringen die boven komen.

Wat zijn 3 soorten trauma?

Er zijn verschillende manieren waardoor trauma kan ontstaan:
  • Trauma na een eenmalige gebeurtenis die korte tijd duurt. ...
  • Trauma na verschillende gebeurtenissen achter elkaar of die zich herhalen. ...
  • Trauma na ingrijpende gebeurtenissen binnen de relatie met een ander. ...
  • Trauma na verwaarlozing.

Wat zijn de triggers van complexe PTSS?

Een complexe PTSS ontwikkelen

Mensen kunnen complexe PTSS ontwikkelen als zij op jonge leeftijd langdurig en ernstig trauma hebben meegemaakt, zoals seksueel misbruik, mishandeling, verwaarlozing of geweld. Behandeling bij complexe PTSS is meestal gericht op het verwerken van trauma.

Is EMDR geschikt voor de behandeling van complex trauma?

EMDR wordt over het algemeen toegepast bij mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt en hier klachten aan hebben overgehouden. EMDR is ook geschikt voor de behandeling van langdurig en complex trauma. Daarnaast kan EMDR een toevoeging zijn aan andere behandelingen.

Kan EMDR helpen bij vroegkinderlijk trauma?

EMDR kan helpen om een vroegkinderlijk trauma op te ruimen. EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Dit betekent letterlijk het: “door oogbeweging minder gevoelig worden en opnieuw verwerken”.

Wat zijn jeugdtrauma's?

Verschillende gebeurtenissen kunnen traumatisch zijn voor een kind; ruzies of geweld tussen ouders, mishandeling, ernstige ziekte, een ongeluk meemaken of gepest worden. Het kan zijn dat je kind gelijk na de gebeurtenis last heeft van nare gevoelens, of dat hij dit pas later merkt.

Hoeveel mensen hebben complex trauma?

Gemiddeld 5-10% van de mensen ontwikkelt een PTSS, hoewel de percentages bij complex trauma (herhaaldelijk fysiek en/of seksueel misbruik) hoger zijn. Waarom de één wel een PTSS ontwikkelt en de ander niet is niet bekend. Wel is duidelijk dat een aantal factoren een rol speelt.

Hoe herken je vroegkinderlijk trauma?

Voorbeelden hiervan zijn mishandeling, verwaarlozing, vluchten uit een oorlogsgebied of getuige zijn van geweld in het gezin. We spreken van een vroegkinderlijk trauma als de traumatische gebeurtenis lang heeft aangehouden, regelmatig voorkwam en de normale ontwikkeling beperkt heeft.

Wat zijn de symptomen van onverwerkt trauma bij een kind?

Symptomen die op onverwerkt trauma kunnen wijzen:
  • terugval naar jonger gedrag, bijvoorbeeld weer in bed plassen terwijl het kind al zindelijk was (regressie)
  • moeilijk tot rust te brengen.
  • prikkelbaar, kind heeft vaak ruzie met andere kinderen.
  • terugtrekken, niet spelen.

Wat zijn de symptomen van traumatische rouw?

Kenmerken van een rouwstoornis zijn:
  • aanhoudende gevoelens van verlangen.
  • gemis en intens verdriet.
  • voortdurend bezig zijn met de omstandigheden van het overlijden.
  • schuldgevoelens.
  • boosheid of schaamte.
  • het gevoel te hebben niet door te kunnen leven zonder de dierbare.
  • het gevoel te hebben een deel van zichzelf kwijt te zijn.

Wat zijn de kenmerken van complex trauma?

Symptomen van Complexe PTSS
  • Je onthecht voelen van jezelf of de omgeving (depersonalisatie)
  • Je voelen alsof je leeft in een droom of waas (derealisatie)
  • Ongezonde coping-mechanismen zoals middelenmisbruik, vermijden van mensen/situaties, gewelddadig gedrag, zelfbeschadiging of overwerken.

Wat zijn de drie fases van traumaverwerking?

In het verwerkingsproces van een trauma zien we 2 fases:
  • In de eerste fase verwerk je emoties en gebeurtenissen. Dit doen je meestal met therapie. Hoe ernstiger het trauma, hoe instensiever deze fase is.
  • In de tweede fase geef je de traumatische ervaring een plek. Zo kun je er beter mee omgaan in je dagelijkse leven.

Hoe herken je onverwerkt trauma?

Onverwerkte traumasymptomen

Je hebt last van stemmingswisselingen. Je zelfbeeld is laag. Je kan je emoties moeilijk onder controle houden. Je vindt het moeilijk om rust te nemen.

Hoe herken je PTSS bij kinderen?

Deze kinderen hebben last van herbelevingen in de vorm van flashbacks of nachtmerries, vermijden situaties die hen doen denken aan het trauma, rapporteren negatieve veranderingen in hun gedachten en stemmingen die gerelateerd zijn aan het trauma, en ze zijn waakzaam en schrikachtig.

Wat zijn de symptomen van seksueel trauma?

We noemen hieronder een aantal van de meest voorkomende klachten:
  • Herbelevingen. Oftewel: de beelden van het misbruik blijven zich in je hoofd herhalen. ...
  • Vermijding. ...
  • Waakzaamheid. ...
  • Negatief denken en sombere gevoelens. ...
  • Schuld- en schaamtegevoelens. ...
  • Twijfelen aan je seksuele geaardheid.

Wat zijn de verschillen tussen autisme en PTSS?

De verschillen tussen autisme en PTSS

Bij autisten is prikkelgevoeligheid vaak algemener van aard. Slaapproblemen bij autisten worden vaak veroorzaakt door overprikkeling of gedachten niet goed 'uit' kunnen zetten. Terwijl het bij PTSS vaak komt door (angst voor) nachtmerries en herbelevingen.