DNA, chromosomen, genen en eigenschappen: een introductie op erfelijkheid

Wat wordt bepaald door DNA?

Gevraagd door: dr. Mirte van der Loo PhD  |  Laatste update: 19 februari 2024
Score: 4.2/5 (75 stemmen)

Het DNA bevat codes waarin onze erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd. Dit zijn de genen. Elk gen beschrijft de code van een kenmerk, die (mee)bepaalt hoe iemand er uit ziet of hoe iemands lichaam werkt. Ieder mens heeft circa 20.000 genen: de erfelijke eigenschappen.

Wat wordt bepaald door je DNA?

Zij geven al je erfelijke eigenschappen door, zoals je haar- en oogkleur. DNA komt voor in iedere cel van ieder mens, dier, plant en schimmel. Het bepaalt grotendeels wat er gebeurt in je lichaam: het is als het ware het ontwerp voor je bestaan. Binnen in het DNA zit een genetische code die voor iedereen uniek is.

Wat kun je zien in DNA test?

Bij bepaalde ziekten of aandoeningen kan DNA-onderzoek helpen om de oorzaak te vinden. Uit DNA-onderzoek kan blijken dat er bij u en/of in uw familie, een erfelijke aanleg voor een bepaalde aandoening voorkomt. Voor DNA-onderzoek is meestal een bloedafname nodig.

Wat is de functie van DNA?

DNA is de belangrijkste drager van erfelijke informatie, een soort lange, persoonsgebonden barcode. DNA heeft de vorm van een dubbele helix bestaande uit een heel lange en unieke sequentie van vier verschillende letters of nucleotiden: adenine (A), thymine (T), cytosine (C) en guanine (G).

Wat erf je van je vader genen?

Van ieder gen erf je een versie van je moeder en een versie van je vader. In de genen die van je ouders kreeg, zitten weer exemplaren van hun ouders, enzovoort. De exemplaren die jij van je (voor)ouders hebt geërfd, bepalen je eigenschappen, bijvoorbeeld je haarkleur of de kleur van je ogen.

45 gerelateerde vragen gevonden

Van wie erft het kind de intelligentie?

Researchers aan de University of Washington en in Glasgow zijn het er na uitgebreid onderzoek over eens: de intelligentie van een kind wordt bepaald door het genetisch materiaal langs moeders kant.

Is intelligentie erfelijk bepaald?

Intelligentie heeft dus zeker met genen te maken, niet alleen die van je moeder. Heel veel genen bepalen je intelligentie, maar ook bepalen genen de omgeving die je kiest en die omgeving heeft ook weer invloed op je intelligentie.

Welke genen het meest van vader of moeder?

Eigenlijk moeten we het wel goed zeggen: je bent in principe 50 procent je moeder en 50 procent je vader. Je erft het DNA van beide ouders, maar de genen van je vader zijn dominanter en meer aanwezig in je karakter.

Kan je DNA veranderen tijdens je leven?

DNA kan veranderen. Dit kan tijdens het leven gebeuren. Bij de geboorte heeft iemand die verandering in het DNA dan dus nog niet. Er kunnen veranderingen in het DNA ontstaan als cellen in het lichaam zich delen.

Waar zit je DNA in je lichaam?

Ieder mens heeft DNA. DNA is een ingewikkelde code die bij iedereen anders is. Die code zit overal in je lichaam, dus bijvoorbeeld in je haren, je bloed, je speeksel en in je huid. Forensisch onderzoekers kunnen die code lezen met behulp van computers en machines.

Is kanker genetisch bepaald?

Kanker zelf is niet erfelijk. Maar het kan zijn dat je een erfelijke aanleg hebt, waarmee je meer kans hebt op kanker. Dat komt door een fout in je DNA. Deze heb je geërfd van je vader of moeder.

Heb je dezelfde DNA als je zus?

Als je dezelfde vader of moeder hebt, zijn je broers en zussen je biologische familie. Een groot deel van het DNA is bij iedereen hetzelfde. Maar sommige stukken DNA verschillen per persoon.

Wat is een afwijking in DNA?

Afwijkingen in het DNA

In het DNA kunnen afwijkingen ontstaan. Zo'n afwijking heet een mutatie. Een mutatie betekent dat de code van het DNA is veranderd. Als de mutatie in een gen zit, kan het de functie van het gen doen veranderen.

Hoeveel procent DNA van vader?

Je hebt ongeveer 50% van je DNA van je vader. De andere 50% heb je van je moeder. Maar je hebt niet van elke grootouder precies 25%. Het percentage gedeeld DNA ligt tussen 18 – 33%.

Wat bepaalt je uiterlijk?

Sommige verschillen in het menselijk uiterlijk zijn genetisch bepaald, andere uiterlijkheden zijn het resultaat van leeftijd, levensstijl of ziekte, en vele zijn het resultaat van persoonlijke opsmuk zoals mode, make-up, haardracht enzovoorts.

Welk gedrag is erfelijk?

Gedrag is erfelijk en aan te leren. Sommige handelingen hoeven we nooit te leren, zoals lachen, huilen en bijvoorbeeld gapen. Ook onze reflexen, zoals het ontwijken van een bal of je hand terugtrekken van een hete plaat zijn erfelijk gedrag. Maar veruit het meeste gedrag is aangeleerd.

Kan DNA veranderen door stress?

Hevige stress in de kindertijd leidt tot moleculaire veranderingen in het DNA. Bij dit biologische proces, DNA-methylering, verandert de DNA-activiteit door omgevingsinvloeden zoals de blootstelling aan nare ervaringen in de jeugd. Deze littekens in het DNA oefenen levenslang invloed uit.

Kan DNA veranderen door trauma?

Door traumatische gebeurtenissen in de kindertijd ontstaan vaak moleculaire veranderingen in het DNA. Het kan dan gaan om fysieke of emotionele mishandeling, verwaarlozing of andere heftige gebeurtenissen in de jeugd.

Hoelang blijft DNA van iemand in je?

Voor misdrijven blijft het 20 jaar; of 30 jaar bewaard (als de maximale straf van het strafbare feit 6 jaar of meer is) en. Bij zedenmisdrijven blijft het 80 jaar bewaard.

Welk DNA wordt alleen door de moeder doorgegeven?

Dit is een bijzondere vorm van overerven, omdat het hier om erfelijke informatie buiten de celkern gaat, namelijk het erfelijkheidsmateriaal in de mitochondriën. Deze erfelijke informatie noemen we mitochondrieel DNA en alleen vrouwen kunnen dit doorgeven.

Heb je hetzelfde DNA als je broer of zus?

Gewoonlijk deel je tussen 33-50% van je DNA met je broers en zussen. Daarom kunnen broers en zussen op elkaar lijken, maar niet identiek zijn (behalve natuurlijk bij eeneiige tweelingen, die 100% van hun DNA delen).

Wat krijgt kind van vader?

Sinds 1 juli 2020 kunnen partners maximaal 5 weken (5 keer het aantal werkuren per week) aanvullend geboorteverlof opnemen. Tijdens het verlof krijgt de partner geen salaris, maar een uitkering van het UWV. Partners hebben recht op aanvullend geboorteverlof als het kind op of ná 1 juli 2020 geboren wordt.

Is slimheid aangeboren?

Hoe intelligent je bent is voor een deel erfelijk: van je ouders krijg je al dan niet slimme genen mee bij je geboorte. Maar ook de omgeving waarin je opgroeit speelt een rol: je opvoeding en je school bijvoorbeeld.

Hoe herken je hoge intelligentie?

Hoogbegaafdheid kan worden vastgesteld met behulp van een IQ-test. Vaak veronderstelt men bij hoogbegaafden dat ze wel uitzonderlijk hoog moeten scoren op IQ-tests, dus een score hoger hebben dan 130. 100 is het gemiddelde dat overeenkomt met mavo/vmbo-denkniveau.

Kan je je IQ hoger maken?

Ja. Je kunt denkmethoden aanleren en je leren bekwamen in de levenswijze van de moderne mens. Je kunt daarbij allerlei dingen aanleren. Zo kun je IQ met wel 10 tot 20 punten verhogen.

Vorige artikel
Welke fruit beginnen baby?