FNS Talk SE01E06 Jeannette Gelauff (AIOS Neurologie)

Waaraan kan je merken dat het stervensproces is ingezet?

Gevraagd door: mr. Abel van Leuven Bsc  |  Laatste update: 14 december 2025
Score: 4.4/5 (42 stemmen)

De richtlijn adviseert op basis van deze literatuur om de stervensfase te markeren aan de hand van:
  • Veranderingen in ademhaling, gevoelens (waarbij angst en onrust genoemd worden) en bewustzijn.
  • Toenemende zwakte en algehele achteruitgang.
  • Veranderingen van de huid; verwardheid; verlies van interesse in eten en drinken.

Hoe merk je dat je gaat sterven?

Een levensfase vol contrasten en met een eigen tempo. U zult merken dat een stervensproces zowel moeilijke als mooie momenten met zich meebrengt: momenten van verdriet, angst, machteloosheid, boosheid, maar ook van dankbaarheid, liefde, opoffering, humor en hoop.

Wat zijn voorbodes van de dood?

Toch zijn er symptomen die erop duiden dat de dood aanstaande is. Gewichtsafname, afnemende energie en toenemende slaapbehoefte afgewisseld met heldere en wakkere momenten. Het gezicht verandert door gewichtsverlies: ingevallen wangen, een spitse neus en ogen die terugvallen in de kassen. Slikken wordt moeizaam.

Hoe herken je de stervensfase?

Bij mensen die gaan sterven is een stokkende en onregelmatige ademhaling meestal een teken dat de dood snel dichterbij komt. De ademhaling valt dan regelmatig stil om daarna met een diepe zucht weer opgang te komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, soms wel tot een halve minuut.

Hoe lang kan de stervensfase maximaal duren?

Definitie. De stervensfase gaat in op het moment dat het overlijden zich onafwendbaar aandient en omvat de laatste dagen (tot zeven dagen) van het leven De aanbevelingen zijn gericht op wat haalbaar is om te doen in de laatste levensdagen.

31 gerelateerde vragen gevonden

Wat zijn de tekenen van de laatste levensfase?

Aanbevelingen
  • Een relatief plotselinge achteruitgang ('knik in de lijn').
  • Niet of nauwelijks meer eten en drinken.
  • Zwakte en bedlegerigheid.
  • Tekenen van verminderde circulatie: Zwakke of afwezige pols. ...
  • Toenemende en op enig moment onomkeerbare bewustzijnsdaling bij neurologische aandoeningen.

Wat is een opleving in de stervensfase?

Bij een langdurig stervensproces kan het voorkomen dat sprake is van een fase van opleving in de stemming waarin men verkeert (euforie). Vaak gaat dit samen met het verdwijnen van de pijn. Vervolgens beginnen zintuigen hun functie te verliezen. Het gezichtsvermogen neemt af.

Hoe verloopt het stervensproces vlak voor het overlijden?

Kort voor het sterven wordt de huid bleker en voelt die koud en klam aan. Bij de nagels van de handen, de voeten en de knieën kunnen blauwe vlekken te zien zijn. Soms heeft iemand op het moment van overlijden spiertrekkingen in het gezicht. De meeste mensen blijven in deze fase buiten bewustzijn.

Wat stopt eerst, de ademhaling of het hart?

10. Uiteindelijk stoppen alle lichaamsfuncties: de ademhaling komt tot stilstand, het hart houdt op met kloppen, het bloed stroomt niet langer.

Waarom ogen open vlak voor overlijden?

Meestal zijn de ogen halfopen en hebben ze een doffe en waterige uitstraling. Dit wordt veroorzaakt doordat de stervende niet in staat is om de ogen volledig te sluiten. Het resultaat is een starende blik die vaak wordt geassocieerd met het naderende einde van het leven.

Hoe ruikt de naderende dood?

Het is moeilijk om de 'geur van dood' dat rond een lichaam in ontbinding hangt te omschrijven, maar als je dit zou willen nabootsen dan zou dit uit een combinatie van de volgende zes geuren bestaan: Rotte vis, ontlasting, mottenballen, rotte eieren, rotte witte kool, en knoflook.

Wat is reutelen bij sterven?

Bij stervende mensen ontstaat vaak reutelen. Reutelen is het ophopen van slijm in de keelholte, waardoor er een schurend geluid bij de ademhaling ontstaat. Bij sterven ontstaan er veranderingen in de bloedsomloop waardoor er zuurstoftekort in de hersenen ontstaat.

Wat zijn de symptomen van Cheyne-Stokes-ademhaling?

Je kind kan oppervlakkiger en onregelmatiger ademhalen dan normaal. De ademhaling kan regelmatig stilvallen en plotseling weer op gang komen, soms met een diepe zucht. Dit wordt ook wel de Cheyne-Stokes-ademhaling genoemd. De tijd tussen ademteugen kan steeds langer worden, soms tot wel dertig seconden.

Wat zijn de eerste tekenen van de dood?

Voortekenen van de dood: hoe lang nog?
  • De pupillen reageren nergens op;
  • de oogleden sluiten niet meer;
  • reutelen, als gevolg van slijmophoping;
  • ophoesten van bloed, door bloedingen in de slokdarm of maag;
  • weinig tot geen reactie op visuele en verbale prikkels;
  • strekken van de nek;
  • kwijlen uit de mondhoeken.

Doet het pijn als je sterft?

Meestal sterven mensen rustig. In gemiddeld twee tot drie dagen nemen hun krachten af, worden ze suffer en slapen ze meer, tot de slaap overgaat in de dood. Maar helaas gaat het niet altijd zo. Patiënten met kanker bijvoorbeeld hebben vaak pijn.

Wat is een delier in de stervensfase?

Een delier is een plotselinge verwardheid. Als het een terminaal delier is, betekent dit dat die verwardheid in de laatste dagen of uren voor het overlijden optreedt. Een terminaal delier is een plotselinge verandering in het bewustzijn en het denkvermogen bij mensen in de laatste fase van hun leven.

Wat zijn de tekenen van de stervensfase?

Stervensfase
  • Zorg aan het einde van het leven. Als je nog maar heel kort te leven hebt, de laatste dagen van het leven gaat palliatieve zorg over in zorg in de stervensfase. ...
  • Waken bij de stervende. ...
  • Het leven loslaten. ...
  • Minder contact. ...
  • Minder zin in eten en drinken. ...
  • De ademhaling. ...
  • Kleur en temperatuur. ...
  • Onrust en verwardheid.

Hoe voelt het als je hart stopt?

Hartstilstand: Het hart stopt met pompen, waardoor de bloedcirculatie stilvalt. Dit leidt tot bewusteloosheid en abnormale ademhaling. Hartaanval: Een blokkade in de bloedtoevoer naar het hart veroorzaakt schade aan de hartspier. Symptomen zijn pijn in de borst, kortademigheid en zweten.

Welke vijf verschijnselen wijzen op een circulatiestilstand?

Reageert niet op aanspreken en schudden aan de schouders. Hij is bewusteloos. Ziet grauw en bleek en kan een blauwe verkleuring hebben van onder meer de lippen, neus en oren. Ademt niet of niet normaal.

Wat zijn de tekenen van ademstops bij overlijden?

Wanneer mensen aan het sterven zijn is een stokkende ademhaling een teken dat de dood dichterbij komt. De ademhaling kan stil vallen en daarna weer met een diepe zucht op gang komen. De tijd tussen de ademteugen wordt langer en langer, dit kan soms oplopen tot wel 30 seconden.

Waarom moet je je mond openen na overlijden?

De mond kan je na overlijden dichtdoen en met een handdoek-rolletje onder de kin dichthouden. Maar de mond is de sterkste spier van je lichaam en als de spierstijfheid afneemt, gaat de mond weer open staan.

Waarom waken bij een stervende?

In sommige gevallen kan de situatie van een patiënt zo verslechteren, dat de kans op snel overlijden groot is. In dit soort gevallen hebben familie en naasten de mogelijkheid om 24 uur per dag bij hun dierbare aanwezig te zijn. Het waken kan iemand die op sterven ligt rust, troost en een veilig gevoel geven.

Hoe zie je dat iemand bijna gaat sterven?

Iemand die sterft heeft meestal weinig of geen zin meer in eten en drinken. Je naaste voelt geen honger of dorst. En kan snel mager worden. De wangen worden dunner, de neus wordt puntiger en de ogen komen dieper te liggen.

Wat zijn de symptomen van de laatste levensfase?

In de terminale fase komen vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies, sufheid en verwardheid (nog vaker) voor. Bij hartfalen en COPD zijn vermoeidheid en benauwdheid de meest voorkomende symptomen. Naast lichamelijke klachten worden er ook psychische klachten gerapporteerd, zoals angst en somberheid.

Kan Morfine de stervensfase versnellen?

"Morfine zal de dood versnellen"

Zelfs bij patiënten in de laatste fase van het leven gaat het gebruik van morfine de dood niet versnellen, in tegendeel, morfine kan wat levensverlengend zijn omwille van het comfort door een betere pijncontrole en een gunstige invloed op kortademigheid.